torpedo Testen van batterijen en accupacks


"Zijn mijn accu's nog goed ?"... je kent die vraag wel... een setje oplaadbare batterijen voor in je (duik)lamp, of in je flitser, of voor in andere toestelletjes, en na een tijdje gaan die batterijen toch niet meer zo lang mee, of helemaal niet meer lang, en moet je dan gelijk het hele setje bij het KGA dumpen of valt er nog iets mee te doen want meestal is het maar 1 batterij die niet goed meer is en als je die dan vervangt kan je setje weer een hele tijd mee.
Gewoon testen dus... "meten is weten" wist Dirksen indertijd te schrijven en dat is nog steeds zo. Wat je dus nodig hebt is een manier om de batterijen te belasten (stroom laten verbruiken, en dat is belangrijk want onbelast zijn veel batterijen "goed"!) en ondertussen de klemspanning van iedere batterij apart kunnen meten ifv de tijd en je weet het.

1 1 1

De oplossing: een eenvoudig digitaal multimetertje (dat regelmatig voor een 5-10EUR in aanbieding komt in een DHZ-zaak of zelfs Aldi/Lidl en aanverwante), een batterijhoudertje voor de maat batterijen die je wilt meten (kan je voor een paar euries kopen in een elektronicashop, en je hebt de versies voor AAA-batterijen, AA's, C's en D's), en een testlampje als belastingsweerstand en een chronometer... en geduld. De foto's hieronder spreken voor zich allicht: batterijen in het houdertje, lampje vastklikken aan de klemmen, en je kan de chronometer starten... met de multimeter check je regelmatig de klemspanning van iedere batterij en v.b. bij NiCd/NiMH's stop je de test op het moment dat de klemspanning van een van de batterijen onder de 1V valt (en je merkt dat overigens ook goed doordat het lampje dan veel minder hard brandt) en op dat moment stop je de chronometer. Tijdens de test heb je ook af en toe met de multimeter in stroommeet-modus de belastingsstroom van het lampje opgemeten en je neemt daar dan de gemiddelde stroom (in A) van en je vermenigvuldigt die met de opgemeten tijd (in uren) en je kent de capaciteit (in Ah) van de zwakste batterij uit het setje.
Zakt de klemspanning van alle batterijen uit het setje zeer gelijkmatig en gelijklopend, dan zijn alle batterijen even goed (of even slecht).

Opmerking: uiteraard kan je die batterijhoudertjes ook nuttig gebruiken of aanpassen (gewoon als setje voor 4 accu's, of twee houdertjes aan mekaar doorlussen en aan mekaar back-to-back bevestigen zoals in de rechter foto om er een houdertje van 8 van te maken) om de accu's tesamen op te laden met een gewone oplader voor accupacks en om dan ook tijdens het oplaadproces de klemspanning van de individuele batterijen op te volgen en zien of het laadproces goed en gelijkmatig verloopt.

Opmerking: het handige van een halogeenlampje te gebruiken als belastingsweerstand is dat je gelijk ook "ziet" wat er gebeurt. Afhankelijk van de nominale spanning van de accu's, i.c. het aantal batterijen in serie, kan je een 6V of een 12V halogeentje gebruiken dat je in een lampvoetje met krokoklemmetjes steekt. Zo'n lampvoetje kan je in iedere goede DHZ-zaak los kopen en je de krokoklemmetjes koop je in een gewone elektrazaak en die soldeer je op de aansluitdraden van het lampvoetje.

1 1 1
Je kan dezelfde trucs (zowel bij ontladen als bij het opladen) ook gebruiken bij accupacks maar afhankelijk van de manier waarop de accupack is samengesteld kan het zijn dat de batterijen niet individueel toegankelijk zijn maar je ze per 2 of meer in serie moet opmeten. In het voorbeeld is een accupack van een UK-lamp genomen en die accupack is lichtjes aangepast door aan beide zijden gewoon een paar gaatjes te boren in de plastic endcaps zodat je met de meetpennen van de multimeter rechtstreeks kan meten op de uiteinden van de individuele batterijen (bij de UK4/400 met een accupack met slechts 4 batterijen) of op de uiteinden van telkens twee batterijen in serie (bij de UK8/800 zoals op de foto, met 8 batterijen in serie). Tijdens het opladen plug je gewoon zoals altijd de oplader in en kan je rechtstreeks met de multimeter het laadproces per batterij resp. 2 batterijen in serie volgen.
Tijdens het ontladen moet je een trucje verzinnen om een testlampje op de contactvlakken van deze accupack vast te zetten en in dit geval is dat opgelost met een stukje pvc-plaat, 2 bouten/moeren, en een elastiek om dat houdertje op de contactvlakken vast te zetten... Wel tijdens de ontlaadtest ervoor zorgen dat (niet zoals op de laatste foto) dat het lampje niet op de accupack rust want zo'n lampje kan behoorlijk heet worden...

Opmerking: bij een goeie batterij(pack) zal de onbelast gemeten spanning niet erg veel hoger liggen dan de spanning in belaste toestand en dat kan reeds een eerst indicatie geven of een batterij(pack) echt slecht is of niet. Je kan die truc op batterypack toepassen maar ook op gewone losse batterijen om een snelle indicatie van (mogelijks) goed en (zeker) slecht te krijgen, en hiervoor doe je twee metingen met je digitaal multimetertje: eentje gewoon met de batterij(pack) onbelast en eentje belast en dat laatste gaat heel eenvoudig door het testlampje op de testklemmen van het multimetertje vast te klemmen!
Zie de foto's onderaan: de twee links geven de onbelaste en belaste toestand weer van een nog goede batterijpack (10.51V klemspanning onbelast, zakt naar 10.07V belast), de twee rechts van eentje met problemen en je ziet hier dat de klemspanning in belaste toestand diep gezakt is (van 9.94V onbelast naar amper 73mV belast).

GOED SLECHTE OF (QUASI) LEGE ACCUPACK


© 2009, Luc Dupas Last update: Oct 30 02:18