De gustibus coloribusque non est disputandum...
Kleuren en smaken verschillen... en we weten als duiker dat naarmate je dieper (of verder) onderwater zit er heel wat golflengtes uit het beschikbare (zonne)licht geabsorbeerd en weggefilterd worden, te beginnen met de langere golflengtes (rode deel van het lichtspectrum) zodat er uiteindelijk op diepte alleen nog maar de blauwgroene tinten overblijven. Met als gevolg v.b. dat een knalrode zeester op diepte donkerblauw/zwart kan lijken, tot op het moment we daar met onze lamp op schijnen...
Je hebt dingen die zelf licht geven
(lampen, fluorescentie, enz.) en je hebt
dingen die het aanwezige licht absorberen en weerkaatsen en de
kleurperceptie van die dingen is dan afhankelijk van het kleurspectrum
van het voorhanden
zijnde licht... zitten daar v.b. geen of amper 'rode' (langere) golflengtes
in, dan zie of herken je rode dingen niet als rood... zo eenvoudig is het,
je ziet dan alleen de kleuren in de mate dat de overeenkomstige golflengtes
met voldoende intensiteit in het voorhanden zijnde licht aanwezig zijn.
Dit gegeven (kleurweergavekwaliteit) is dan voor ons als duiker een
belangrijk element (naast tevens intensiteit, compactheid/handigheid,
bundelbreedte en spotgrootte, brandduur, enz.) bij de keuze van
een duiklamp en dan vooral de keuze van de technologie van een duiklamp
in functie van het uiteindelijke doel en de omstandigheden en dat doel zowel
als de (duik)omstandigheden is heel erg duikerafhankelijk! Vandaar dat
er geen "universele" beste/goede duiklamp is en vandaar ook dat er dikwijls
zo oeverloze discussies zijn onder duikers ivm welke duiklamp nu "beter"
of "slechter" is... en dan wordt er dikwijls heel leuk genre klepel-en-klok
gegoocheld met begrippen als "kleurtemperatuur" terwijl men soms amper
weet waar men het over heeft...
Enkele voorbeelden van "andere doelen/eisen/omstandigheden" die de keuze
van een duiklamp en vooral de lamptechnologie (klassiek halogeen, LED,
HID, enz.) serieus kunnen beïvloeden: de portemonnaie, helder dan wel
troebel water, moet de lamp vooral dienen om te 'communiceren' op afstand
dan wel om dichtbij dingen breed uit te lichten en te bekijken, de
lichtopbrengst en de brandduur, in hoeverre is een goeie en evenwichtige
kleurweergave (en dus het lichtspectrum) van de lamp belangrijk, enz.
Hier beperken we ons even tot de kwaliteit van de kleurweergave!
Zoals
eerder aangegeven moeten we dan kijken naar het effectieve lichtspectrum
(intensiteit versus golflengte) van het geproduceerde licht, en dat v.b.
vergelijken met een typisch zonlichtspectrum. In bovenstaande figuur worden
de effectief opgemeten lichtspectra (mbv een OceanOptics USB2000 Fiber Optic
Spectrometer) van een aantal lichtbronnen weergegeven:
typische halogeenlampen genre de UK-lampen en de Mares Arturo worden
vergeleken met het lichtspectrum van een Greenforce HID (paarse curve)
en een genormaliseerd standaard zonlichtspectrum (blauwe curve). Je ziet
onmiddellijk dat zowel het natuurlijke zonlichtspectrum als dit van de
klassieke halogeenlampen in beide gevallen een mooi continu spectrum
zijn waar een breed spectrum van golflengtes op een vrij evenwichtige
en vergelijkbare manier voorhanden is! Dit is tegenstelling tot v.b.
het spectrum van een HID lamp waar omwille van de lichttechnologie je
onherroepelijk met een 'pieken-en-dalen' lichtspectrum zit met enkele
uitgesproken pieken... en bij een LED-technologie zou dit nog veel meer
uitgesproken zijn! Als je deze spectra bekijkt kom je onvermijdelijk
tot de conclusie dat wat evenwichtige kleurweergave betreft er geen
andere keuze mogelijk is dan klassieke halogeenlampen, met alle nadelen
vandien, t.t.z. vooral hitteafgifte en minder efficiënte omzetting
van de elektrische energie en dus kortere brandduur bij dezelfde
batterijcapaciteit. Dit zijn nu net de items waar HID en LED veel beter
scoren maar dan moet je er de veel minder goede en veel minder evenwichtige
kleurweergave erbij nemen.
De vorm van het lichtspectrum wordt gekarakteriseerd door enkele parameters,
waaronder de kleurtemperatuur die voornamelijk de positie van
het belangrijkste deel van het spectrum op de golflengte-as weergeeft,
en de kleurweergave-index die een maat is voor de kwaliteit en
continuïteit van het lichtspectrum. Sommige mensen laten zich
(mis)leiden door alleen maar te kijken naar de kleurtemperatuur als
enige en belangrijkste parameter maar dit heeft alleen maar enige zin als je
binnen één bepaalde technologie (v.b. halogeen) lichtbronnen
vergelijkt en selecteert maar zegt op zich als enige parameter totaal
niks over de kwaliteit van de kleurweergave!!! Je kan v.b. perfect een
vrij monochromatische lichtbron hebben met een quasi "perfecte" (d.w.z.
vergelijkbaar met zonlicht) kleurtemperatuur en een verschrikkelijke
belabberde kleurweergave.
A propos... de kleurtemperatuur van natuurlijk zonlicht varieert in
zeer ruime mate... van een povere 2000K bij zonsopgang/ondergang,
tot een 5500-6000K rond de middag en tot een 7000K of meer bij felle
zon... dus praatjes als "kleurtemperatuur gelijk aan zonlicht" zijn
vooral leuke verkoopspraatjes...
Nuttige tip voor je eigen digitale camera: veel digitale camera's kunnen via de automatische of handmatige witbalans behoorlijk wat "imperfectie" uit het kleurspectrum van de voorhanden zijnde lichtbron corrigeren en het is het uiteindelijk resultaat dat finaal van belang is! Je kan heel gemakkelijk voor je eigen camera en je eigen lichtbron die combinatie checken door een wit blad op een paar cm voor de lens van je camera te houden en daarmee dan naar de lichtbron te "kijken", en de afstand (en eventuele zoom-instelling van je camera) regel je dan tot je een vrij gelijkmatig belicht beeld krijgt en je trekt dan de foto. Die foto bekijk je achteraf op de computer en je vraagt het RGB-histogram op en als het goed zit krijg je een mooi gelijkmatig histogram waarbij de pieken van R, G en B quasi even hoog zijn, op dezelfde plaats zitten en qua verdeling onderling ongeveer gelijk zijn. Je zal merken dat voor "natuurlijk licht" (met een blad voor de lens een open hemel fotograferen) of voor een goeie halogeenlamp je uiteindelijk een vrij normaal RGB-histogram bekomt, terwijl dit voor een voor onze ogen ogenschijnlijk "witte" LED-lamp een compleet ander verhaal is...
Nuttige/interessante links:
| © 2006, Luc Dupas | Last update: Mar 8 18:02 |